Aloneliness – Het verlangen om meer alleen te zijn.

Het verlangen om tijd alleen door te brengen maar hier niet of nooit aan toe komen. Herken jij dat? Dat knagende, hunkerende gevoel van geen tijd te hebben voor jezelf? Jij, jezelf en de stilte. Eenzaamheid en afzondering. Een niet aflatende noodzaak om ongestoord op jezelf te zijn die maar geen gehoor krijgt. Als een dorst die maar niet gelest kan worden. Dat niet aflatende gevoel van altijd ‘aan’ staan en nooit op jezelf kunnen komen? Je bent niet de enige! Nog minder is het abnormaal. Dit fenomeen heeft bovendien een naam: Aloneliness.

WAT IS ALONELINESS?

Aloneliness refereert naar de wens om meer alleen te zijn maar hier niet aan toekomen. Het creëert het gevoel dat er iets wezenlijks mist in je leven: jezelf.

Het concept ‘aloneliness’ heeft (nog) geen vertaling in het Nederlands. Het is namelijk net het tegenovergestelde van eenzaamheid (loneliness). Bij eenzaamheid heb je last hebt van het alleen zijn. Bij aloneliness heb je er net last van dat je niet genoeg alleen kan zijn.

De term werd bedacht door psycholoog Dr. Rob Coplan. Samen met zijn team deed hij wetenschappelijk onderzoek naar de gevolgen van het gevoel beroofd te zijn van eenzaamheid. Het voorvoegsel a- bij loneliness verwijst naar ‘niet’. Niet-eenzaam zijn dus en daar de negatieve gevolgen van dragen. (1)

IS EENZAAMHEID DAN NIET ALTIJD NEGATIEF?

Bij de term eenzaamheid denken we vaak aan negatieve gevoelens. Dat is een associatie vanuit het standpunt waarbij je last hebt van de eenzaamheid. Eenzaamheid op zich is niet negatief of positief. De positieve of negatieve beleving ervan hangt af van de hoeveelheid eenzaamheid die jij wenst om je goed te voelen.

We zijn allemaal het gelukkigst als we ons persoonlijk evenwicht kunnen vinden tussen eenzaamheid en sociaal contact. Die balans is voor ieder van ons heel uniek en persoonlijk. De ene persoon heeft veel meer nood aan eenzaamheid dan de andere.

Genieten van eenzaamheid of deze opzoeken is ook geen rede tot bezorgdheid wanneer dit vrijwillig gebeurt vanwege de positieve effecten. Dus neen, je bent niet neurotisch of schizofreen, noch heb je een mentale stoornis.

Onderzoek richtte zich in het verleden enkel tot de associatie van eenzaamheid met psychologische problemen. Ondertussen is er gelukkig ook heel wat andere research die kijkt naar de behoefte aan afzondering zonder onderliggende motieven als verlegenheid of sociale angsten. (2) Deze onderzoeken belichten ook de positieve kanten van tijd doorbrengen op jezelf alsook de grote behoefte hieraan bij sommige mensen.

DE VOORDELEN VAN TIJD DOORBRENGEN OP JEZELF

De behoeft om veel tijd door te brengen in eenzaamheid impliceert niet dat je geen behoefte hebt aan sociale contacten of deze niet zou opzoeken. Integendeel.

Burger wijst ons er op dat tijd alleen leidt tot zelfreflectie, creatieve inzichten en herstelperiodes tussen sociale interacties.

Hij gaat zelfs zo ver om te stellen dat de voorkeur voor eenzaamheid geen gevolg is van slechte persoonlijke aanpassingscapaciteit en onderontwikkelde sociale vaardigheden maar eerder een goed ontwikkelde aanpassingscapacteit reflecteert evenals een goed ontwikkeld gevoel van welzijn.

DE NEGATIEVE GEVOLGEN VAN NIET GENOEG ALLEEN KUNNEN ZIJN

Het mag al snel duidelijk zijn dat wanneer jij een hogere voorkeur voor eenzaamheid hebt vanwege deze positieve effecten op jouw welzijn, dat je hinder zal ondervinden wanneer je niet toekomt aan deze solo-momenten. Een deel van je zelfregulatie is niet beschikbaar. Wanneer je niet goed kan reguleren zal je meer stress ervaren.

Coplans onderzoekt wijst uit dat wanneer je veel nood hebt aan eenzaamheid en je het gevoel hebt dag in dag uit gedwongen te zijn om in de nabijheid van anderen te vertoeven, dat dit kan leiden tot humeurigheid, norsheid, neerslachtigheid, onrust, angstgevoelens, prikkelbaarheid, overweldiging en uitputting. Allemaal ontregelingen van je zenuwstelsel. Beslist geen zegen voor jou en nog minder voor je omgeving.

Tijd voor jezelf nemen is dus niet egoïstisch. Het is volstrekt normaal om een pauze te nemen van anderen. Het is volstrekt normaal om tijd door te brengen met je eigen gedachten.

Tijd voor jezelf nemen is gezonde zelfzorg, leidt tot een positievere en gezondere jij, wat uiteindelijk ook resulteert in gezondere sociale relaties en omgang.

Coplan schrijft dat mensen eenzaamheid zoeken en nodig hebben nodig om dingen te doen die ze leuk vinden zonder te hoeven reageren op de eisen van iemand anders. Gezonde eenzaamheid is dus een even grote basisbehoefte als genoeg slaap, gezonde voeding en regelmatige hydratatie. Gezonde eenzaamheid reguleert je zenuwstelsel, versterkt je Nervus Vagus en vergroot daarbij je veerkracht. De rem op je stressresponsen wordt sterker.

ALONELINESS ALS RISICOFACTOR VOOR BURN-OUT

Wanneer je deze momenten ontnomen wordt, ervaar je het tegenovergestelde: je Nervus Vagus verzwakt, wat leidt tot een zwakkere vagale rem waardoor je meer stress zal ervaren. Je zenuwstelsel raakt ontregeld. Alonliness is dus een significante risicofactor voor burn-out en dient zeker mee aangepakt te worden in je herstel wanneer je jezelf hierin herkent.

DE VELE GEZICHTEN VAN ALLEEN-TIJD

Net zoals de hoeveelheid eenzaamheid van mens tot mens verschilt, verschilt ook de invulling van deze solo-tijd.

Voor de ene kan dit ononderbroken tijd doorbrengen zijn in een druk koffiehuisje terwijl de ander graag helemaal alleen wil zijn, in de stilte, zonder mens of dier om zich heen. De ene wil misschien de natuur in, een ander wil zich terugtrekken met een goed boek. Nog een ander wil misschien ongestoord schrijven, mediteren, journallen of creatief bezig zijn. Een ander wil misschien verdwijnen in de kunstwerken van een museum of één worden met de moestuin.

De sleutel in de keuze is persoonlijke voorkeur én bewuste controle over de invulling van de eenzaamheid. Non-controle kan leiden tot lijden aan gevoelens van eenzaamheid. Onbewust verdwijnen in solo-momenten kan een uiting zijn van verdoving (al dan niet via verslaving) om iets anders niet te moeten voelen. Aloneliness is ook geen tijd van her-kauwen.

TIJD EN RUIMTE MAKEN VOOR EENZAAMHEID

Het mag ondertussen duidelijk zijn dat de remedie tegen Aloneliness, eenzaamheid is. Momenten van ongestoord alleen zijn. Op de manier die jij verkiest en jou voedt uiteraard.

Gemakkelijker gezegd dan gedaan. Zeker als je bijvoorbeeld heel wat zorgtaken op je schouder hebt rusten of 24/7 single ouder bent zoals ik. No breaks van je verantwoordelijkheden en als je kids nog klein zijn, haast geen moment voor jezelf. Dit is één van de redenen waarom ik zelf minder ben gaan werken na de geboorte van mijn zoon. Ik was nooit meer alleen. Zo kon ik op een aantal momenten in de week alleen thuis zijn, wanneer hij op school zat. Ik heb dus letterlijk tijd voor ‘eenzaamheid’ gekocht… Want uiteraard resulteerde in minder loon en minder pensioen. Maar ik zou het zo weer doen!

Minder ingrijpende tips geef ik je ook nog graag mee:

• Sta vroeger op dan de rest van het huishouden en geniet ’s morgens van ongestoorde solo-tijd voor de noden van de anderen mee jou prioriteiten worden.
• Zonder je af tijdens werkpauzes als je er nood aan hebt. Nuttig je lunch af en toe alleen. Of lunch samen en neem dan nog even tijd alleen.
• Ga na je werk niet meteen naar huis als je huisgenoten hebt. Bouw een transitiemoment in. Een solo-moment. Maak een wandelingetje, luister naar muziek, zet je op een bankje en adem gewoon….
• Reserveer af en toe een dagdeel of dag voor jezelf. Geen anderen om je heen. Gewoon jij met jezelf en een leuke activiteit. Moeilijk vanwege kids? Regel een babysit, vraag zelf aan vriendjes voor een speeldate bij hen, neem een dag vrij als ze op school zijn, …
• Communiceer je nood aan eenzaamheid zodat de ander dit niet ziet als een afwijzing.
• Plan alleen-tijd in in je agenda net zoals je andere activiteiten inplant.
• Geef voorrang aan kwaliteit boven kwantiteit als je niet veel speelruimte hebt.

Aanverwante artikels:
– Zelf-kritisch perfectionisme als vrijkaart voor vermoeidheid, burn-out en CVS (risicofactors burn-out)
– Jezelf terugvinden en er naar leven, kan je leven redden (over je eigen behoeftes leren kennen)
– Burn-Out of compassiemoeheid? (over te veel zorgen voor de ander)

Bronnen voor deze blogpost:
– (1) Seeking more solitude: Conceptualization, assessment, and implications of aloneliness (Coplan, Robert J. 2019)
– (2) Individual Differences in preference for solitude (Burger, Jerry M. – Santa Clara University)
– Researcher probes the flip side of loneliness

Foto’s: (Credit where credit is due)
– Anna Tarazevich (Pexels)
– Andrea Piacquadio (Pexels)