Het vraagt een bijzonder soort mens om een Burn-Out te krijgen. Niet iedereen zal dit krijgen of is er even vatbaar voor. Mensen die in een Burn-out terecht komen zijn niet lui of verwend. En het zijn zeker geen aanstellers. Je moet heel wat gepresteerd hebben om zo ver te komen! En dat bedoel ik helemaal niet negatief.
Mensen die vatbaar zijn voor een Burn-out zijn vaak mensen die altijd klaar staan voor anderen, die een enorm hoog zorggehalte hebben, de noden van anderen of de job perfect aanvoelen en deze vaak voor die van zichzelf plaatsen. Het zijn de ideale moeders, vaders, werkgevers, partners, … Helaas zijn het ook de ideale kandidaten voor Burn-out, chronische ziektes en een vroegtijdige dood.
The good die young!
BAM! Ja, je hebt het goed gelezen. “The good die young” zeggen ze. In een seminarie van Dr. Gabor Maté hoorde ik dat dit effectief ook zo is. En meer nog, dat het net die goedheid is, waardoor ze veel te jong sterven. Wil ik je bang maken? Nee hoor. Schuldig doen voelen? Helemaal niet! Je bent enkel schuldig als je iets met opzet doet. Wakker schudden? Dat wel. Ik hoop in elke geval dat ik je aandacht heb voor de rest van dit artikel want het is … van levensbelang!
Wanneer we te vaak voor anderen zorgen, vergeten we onze eigen noden. Of we voelen ze al lang niet meer of we onderdrukken ze. Beiden zijn even slecht voor ons immuunsysteem, zenuwstelsel, hormonaal systeem en emotionele brein, welke onderling allemaal met elkaar verbonden zijn. Het kan absoluut geen kwaad om voor anderen te zorgen maar het is belangrijk daarbij jezelf niet te vergeten. Je kan niet (blijven) geven uit een lege pot.
Veel mensen met Burn-out krijgen van hun therapeut of coach te horen dat ze tijd moeten maken voor zichzelf. Dat ze weer op zoek moeten gaan naar zichzelf. Dat ze weer moeten gaan leven vanuit hun gevoel. En daar is dus een levensbelangrijke rede voor. Maar hoe doe je dat? Waarom lijkt (of is) dat zo moeilijk? En hoe zijn we deze capaciteit uberhaupt verloren onderweg? Welke onderbewuste mechanismen spelen hier de baas?
Er zijn inderdaad onderbewuste mechanismen in het spel. Deze onbewuste mechanismen begrijpen is van levensbelang! En dan bedoel ik dit letterlijk! Dit mechanisme begrijpen en bewust veranderen in je leven kan het het verschil betekenen tussen ziekte en gezondheid.
Waarom vinden we het makkelijker om voor een ander te zorgen dan voor onszelf?
In diezelfde lezing legt Gabor Maté dit heel gedetailleerd uit. Als je Engels begrijpt en de tijd wil nemen, raad ik je de video van ganser harte aan. Hij staat bij de bronnen vermeld.
Het mechanisme om de zorg voor anderen voor die van onszelf te plaatsen, vindt zijn roots al in onze kinderjaren. We hebben als mens namelijk 2 basisbehoeften:
- de nood aan gehechtheid
- de nood aan authenticiteit
En deze twee noden bepalen tot op de dag van vandaag voor een groot stuk ons gedrag. Bewust maar vooral ook onbewust.
Gestuurd door onze basisbehoeften
De nood aan gehechtheid is een overlevingsinstinct. Onze hersenen en ons zenuwstelsel zijn bedraad voor hechting. Als we geboren worden, kunnen we namelijk niet voor onszelf zorgen. We zijn een lange tijd afhankelijk van de mensen die voor ons zorgen. Meestal zijn dat onze ouders. Voor ons als baby is het dus van levensbelang om gehechtheid tot stand te brengen; een verbinding met als doel dat er voor ons gezorgd wordt. We willen de liefde en de zorg van de zorgverlener (onze ouder) voor ons winnen.
Met onze beperkte mogelijkheden (we kunnen niet praten, niet weglopen, geen dingen uitbeelden) proberen we de aandacht te trekken voor onze noden. Met ons gehuil, lachjes en gekir, sturen we de zorg voor onze behoeften. Zo ontstaat er hechting. Deze hechting is van levensbelang voor onze overleving.
De nood aan authenticiteit is minstens zo belangrijk voor onze overleving, voor wie wij werkelijk zijn, voor onze unieke ik. Deze nood gaat over weten wie we zijn, wat we voelen, ons kunnen uitdrukken en onszelf (onze authenticiteit) kunnen eren en nakomen in ons gedrag.
Wanneer deze twee basisbehoeften in conflict geraken…
Maar wat gebeurt er als we onze authenticiteit, wie we werkelijk zijn, moeten onderdrukken om te kunnen hechten?
Het kan namelijk gebeuren dat we op een bepaald moment in ons leven (al dan niet, maar meestal, in onze kindertijd) de boodschap gekregen hebben dat we ons buikgevoel – onze authenticiteit – moesten onderdrukken om te overleven ( om onze zorg te krijgen) en geaccepteerd te worden. Gabor Maté legt uit dat dit makkelijk tot stand komt wanneer onze ouders ons misschien niet aankonden zoals we werkelijk zijn, of onze driftbuien als kleuter niet aankonden omdat ze zelf gestresst waren, omdat ze een ‘flinke’ meid of ‘coole’ gast wilden, ….
Als gevolg van deze signalen, onderdrukten we onze eigen authenticiteit, wie we werkelijk zijn en ons eigen gewaarzijn (ons buikgevoel). Dit deden we om conflicten met onze zorgdragers uit de weg te gaan. Conflicten die onze hechting (en overleving) konden bedreigen. Deze strategie is een overlevingsmechanisme.
Hoe een onbewuste overlevingsmechanisme uit onze kindertijd nog steeds ons gedrag kan sturen
Dit onbewust aangeleerde mechanisme kan zich doorzetten in ons volwassen leven.
Als ik mensen wijs op hun altijd zorgende gedrag , dan zeggen sommigen: “Maar dit is wie ik ben”. Voor anderen zorgen is niet wie jij bent. Dat is iets wat jij doet.….. En misschien graag doet. En dat is OK zo lang je ook genoeg voor jezelf zorgt en gezonde grenzen weet te trekken. Wat doe je daarbuiten nog graag waar je misschien niet aan toe komt? Of vergeten bent! Wie ben jij in werkelijkheid? Welke talenten kreeg je mee? Wat maakt jou intens gelukkig? Wat voedt jou? Hoe kan je jouw (lege) pot terug vullen?
Weer leren voelen en afstemmen op je ware zelf
Dat is wat jouw therapeut of coach van jou vraagt. Een eerste vereist is natuurlijk dat je je bewust bent van deze onbewuste mechanismen en eens gaat kijken hoe deze werken in jouw leven.
En een tweede vereiste is dat je weer gaat voelen (gewaarzijn, buikgevoel) wat bij jou past en wat niet. Wat niet altijd makkelijk is omdat we het vaak afgeleerd hebben om hier naar te luisteren of het te vertrouwen. Maar je kan lichamelijk voelen wat je energie geeft en wat je energie wegneemt. Waar je lichaam goed op reageert en op wat niet. Leren voelen met je lichaam en je buik (die slimmer is dan je intellect) is van levensbelang.
En leren luisteren naar je emoties. Emoties vertellen ons perfect wat nuttig en voedend is voor ons persoonlijk en wat ongezond is of schadelijk. Als je je emoties leert voelen en waarderen heb je een perfect kompas naar een gelukkiger en vooral gezonder leven!
Hulp bij het opnieuw leren voelen
Heb je het idee dat je het lichamelijk voelen verleerd bent? Dan zijn er heel veel therapievormen of activiteiten die jou hier bij kunnen helpen. het is gewoon kwestie van ééntje te vinden waar jij je goed bij voelt. Die jij ervaart als fijn of leuk. En niet als opdracht of vervelend.
Zo denk ik aan haptotherapie. Maar er zijn online heel wat cursussen of ebooks rond leven vanuit je intuïtie, terug bij je gevoel komen,…… Ook kan je heel wat groepstrainingen of individuele training volgen bij diverse therapeuten.
Belangrijk om het als ondersteuning te ervaren is dat je gaat kijken naar jezelf en werken met jezelf vanuit een ondersteunende, liefdevolle en empatische nieuwsgierigheid (die je zenuwstelsel gerust stelt) en niet met oordelen, schuldgevoelens, … en andere negatieve gedachten of gevoelens (die je zenuwstelsel in de verdediging houden).
Zelf breng ik mensen weer in hun eigen kracht, bij hun gevoel en hun hartsverlangens door middel van Biodanza en mijn online cursus “Maitri – Zelfcompassie als weg naar innerlijke rust.”
Wil je meer weten over Biodanza? Neem dan een kijkje op mijn persoonlijke website
Wil je meer weten over je stress-mechanismen en de belangrijkheid van ‘coherent’ leven met wie je werkelijk bent, download dan mijn gratis ebook ‘Waarom blijf ik zo moe?” dat je als geschenk krijgt bij het inschrijven op de nieuwsbrief van Burn-Out Academy.
Je kan dit doen via onderstaand formulier:
Gerelateerde blogposts:
– Gezonde zelfzorg: verrassend anders dan je denkt
– Gezonde zelfzorg: 31 niet alledaagse tips
Bronnen voor dit artikel:
– Boek: “When the body says NO” – Dr. Gabor Maté
– Video: Dr. Gabor Maté – When the Body Says No – Caring for ourselves while caring for others.
