Wat is de Polyvagaal Theorie?

De Polyvagaal Theorie van Stephen Porges biedt ons een vernieuwde kijk op de werking van het autonome zenuwstelsel. Hij laat ons uitgebreid kennis maken met de drie autonome staten die onderling samenwerken en hoe zij het fundament vormen voor ons gedrag, fysiek, emotioneel en psychisch welzijn.

AUTONOME ZENUWSTELSEL: OUDE EN NIEUWE VISIE

Het autonome zenuwstelsel is vooral verantwoordelijk voor het automatische werking van je organen. Het doet dit automatisch en wij moeten hier zelf niet mee bezig zijn. We kunnen onze organen zelf niet direct aansturen. Porges toont met zijn theorie aan dat we dit wél indirect kunnen. We hebben veel meer invloed op de werking van ons lichaam dan we denken én ons autonome zenuwstelsel regelt veel meer dan we ooit dachten!

OUDE VISIE:
Tot nu toe werd ons steeds geleerd dat het autonome zenuwstelsel bestond uit het sympatisch zenuwstelsel (stress) en het parasympatisch zenuwstelsel (rust en ontspanning) . Twee tegensteld werkende systemen die in balans moeten zijn om welzijn en energie te ervaren. Dit zenuwstelsel werkt op automatische piloot (autonooom) en we zouden er niet veel invloed op kunnen uitoefenen.

NIEUWE VISIE: POLYVAGAAL SYSTEEM
Decenia lang wetenschappelijk onderzoek van Porges leidt echter naar een ander model. Porges onderscheidt DRIE sub-systemen in het autonome zenuwstelsel. Deze zijn alle drie fysiologisch, anatomisch en biologisch verschillend. Eén daarvan wordt aangestuurd door onze sociale interacties. Dit systeem is ook de biologische rem op de stresssystemen.

Deze drie systemen werken bovendien volgens een voorgeprogrammeerde biologische hiërarchie. Dit maakt dat er een bepaalde voorspelbaarheid zit in het functioneren van onze aansturing. En dat we meer te zeggen hebben (over onze stressreacties, lichamelijk functioneren, gedrag, emoties en gedachten) dan dat we op het eerste zicht zouden denken.

NERVUS VAGUS

De hoofdrol in dit verhaal is weggelegd voor de Nervus Vagus. Dit is de langste zenuw van het parasympatisch zenuwstelsel. Bij ons staat hij ook wel bekend als zwervende zenuw of zwerfzenuw (vagus = vagabond, zwerver).
Deze naam kreeg hij toebedeeld omdat hij doorheen het hele lichaam zwerft en alle organen aandoet behalve de bijnieren.

MIND-BODY CONNECTION
Deze zenuw is vooral een ‘voelzenuw‘. Hij gaat overal in je lichaam voelen, hoe het met je gesteld is en communiceert dit naar de hersenen. Zij analyseren en sturen instructies terug naar de organen via deze zenuw. Het is de fysieke verbinding tussen hoofd en hart of hoofd en lichaam.

SOCIALE BETROKKENHEIDSSYSTEEM
Daarenboven heeft hij via interacties met andere hersenzenuwen in de hersenstam ook invloed op de werking van onze gladde gezichtsspieren. Deze interacties maken het mogelijk dat onze sociale interacties mee onze biologie aansturen.
Hoe meer veiligheid je zenuwstelsel ontdekt in je interne en externe wereld, hoe meer veerkracht, rust, ontspanning, welzijn en gezondheid jij zal ervaren. Wanneer je sociale betrokkenheidsysteem de bovenhand heeft, ervaar je homeostase. De twee verdedigingsresponsen die we hieronder bekijken, zijn dan niet nodig.

SYMPATHICUS OF MOBILISATIE
Bij gevaar zal je systeem zich klaar maken voor actie. Je kent deze activatie als de stressrepsons van vechten of vluchten. Je bijnieren maken adrenaline en cortisol aan, je hart gaat sneller slaan, je ademhaling versnelt en je focus gaat helemaal naar het gevaar. Je krijgt een soort tunnelvisie.
Wanneer je gewoon veilig bent zorgt dit systeem dat je actief kan zijn. Je hebt dan genoeg energie voor je activiteiten zonder dat er stresshormonen nodig zijn.

DORSAAL VAGAAL OF IMMOBILISATIE
Bij levensbedreiging, wanneer je zenuwstelsel overweldigd wordt, heeft het de mogelijkheid je tijdelijk te ‘verdoven’ zodat je minder pijn ervaart en het gevaar als het ware kan uitzitten tot het voorbij is. De dorsale vagus maakt dit mogelijk door je te vertragen en te verdoven. We noemen dit ook wel de freeze-respons maar eigenlijk is dit niet helemaal correct. Freeze is een mengeling van dorsale activatie en sympathische activiteit. De pure dorsale staat noemen we shut down of collapse, wat zo veel betekent als ineenstorting. Je zal merken dat je trager bent, je zwaarder voelt, geen energie of levenslust hebt. Je kan je spaced-out voelen, niet helemaal in het hier en nu. Deze staat kan gepaard gaan met gevoelens van hulpeloosheid, machteloosheid en hopeloosheid.
Wanneer je gewoon veilig bent, stelt de dorsale vagus je in staat te vertragen om te kunnen genieten van verstilling. Denk aan meditatie, (zelf)hypnose, het ontvangen van een massage, ontspannen rusten, enz…

HIËRARCHISCH EN VOORSPELBAAR
Deze drie autonome staten worden geactiveerd volgens een bepaalde biologisch voorgeprogrammeerde hiërarchie. Je zenuwstelsel zal altijd eerst je sociale connectiesysteem aanspreken, dan je sympathicus en als laatste redmiddel je systeem van immobilisatie. Dat maakt de werking van het autonome zenuwstelsel voorspelbaar. Iets waar je mee aan de slag kan!

DE KORTE BOCHT
Bovenstaande uitleg vormt de basis van de Polyvagaal Theorie. Uiteraard is deze veel uitgebreider, genuanceerder én ingewikkelder dan ik hier kan kort kan beschrijven. Maar deze samenvatting geeft je al inzicht in de fundamenten van deze wetenschappelijke theorie.

Uiteraard is de Nervus vagus niet de heilige graal. Die kritiek wordt wel eens geuit over de Polyvagaal Theorie. Helaas hebben de critici dan niet verder gekeken dan de Polyvagaal Theorie op zich. De Nervus Vagus en het autonome zenuwstelsel zijn een deel van een veel grotere geheel, dat wij menselijk lichaam noemen. Zo zijn er belangrijke verbindingen en relaties met de darmen, het immuunsysteem en het endocriene systeem. Heel vaak speelt de Nervus Vagus hierin een sleutelrol. Hij is dus wel een héél belangrijk deel!

In mijn opleidingen en cursussen neem ik dan ook heel wat linken met ander domeinen mee. Zo kijken we o.a. naar de linken met chronische ziekten, CVS, trauma, de mechanismen achter de stressresponsen vanop celniveau via de celbiologie en de quantumbiologie. Ook de linken met de darmen en het immuunsysteem zullen in latere trainingen nog aan bod komen.

WAT IS DE POLYVAGAAL THEORIE NU PRAKTISCH? WAT KAN DE POLYVAGAAL THEORIE VOOR JOU BETEKENEN?
De Polyvagaal Theorie geeft je een (land)kaart voor het navigeren doorheen je stresssystemen en ontspanningsmodus alsook doorheen het hele leven. Deze wetenschappelijke theorie van de hand van Stephen Porges stelt je in staat je gedrag, (stress)reacties, emoties, gedachten en fysiek welzijn beter te begrijpen, te handteren én te voorspellen. Niet alleen dat van jezelf, maar ook dat van je dierbaren, cliënten, leerlingen, patiënten, collega’s en elke levende mens (en zoogdier) op aarde! Zo krijg je heel wat extra handvaten voor het hanteren van je zelfzorg, gezondheid en relaties!

STRESS VERMINDEREN: JEZELF EN DE WERELD BETER BEGRIJPEN EN AANSTUREN
Voor veel mensen is er daarom een leven VOOR polyvagaal en een leven na POLYVAGAAL. Eens je vertrouwd bent met deze theorie kan je de polyvagale bril niet meer afzetten om de wereld om je heen te zien en je eigen functioneren daarin.
Heel wat cliënten getuigen ook dat ze na het volgen van de cursus, opleiding of workshop hun leven helemaal anders zijn gaan inrichten. Ook therapeuten en coachen integreren deze materie meteen met veel succes in het werk met hun cliënten. Het resultaat? Meer veerkracht en minder stress!

MEER WETEN?

Wil je meer weten over de Polyvagaal Theorie en/of de Nervus Vagus? Benieuwd wat je LICHAAM nodig heeft om tot onstpanning te komen? Wil je je veerkracht herwinnen of vergroten? Jezelf of je cliënten beter kunnen helpen?

Burn-Out Academy biedt heel wat mogelijkheden om de Polyvagaal Theorie te leren kennen. Deze vind je allemaal in de handige kieswijzer over mijn Polyvagaal Theorie Opleidingen. Zowel voor het begrijpen van de theorie als de praktische toepassing in je leven kan je bij mij terecht.

Studeer je graag op jezelf? Via de online cursus “START TO RELAX – Omwentelreis“ maak je gedegen kennis met de Polyvagaal Theorie (theoretisch inzicht) en leer je deze via oefeningen, werkbladen en technieken meteen integreren in je dagdagelijkse leven. Deze cursus kan je op je eigen tempo volgen en omhelst 8 omwentelingen om van vermoeidheid en overprikkeling naar rust en kalmte te navigeren.

Je krijgt zicht op het functioneren van jouw eigen unieke zenuwstelsel en wat dat van jou nodig heeft om effectief rust te vinden. Je past alles wat je leert meteen toe in je dagdagelijkse leven. Zo herwin je je veerkracht, kan je deze vergroten en de balans blijvend bewaken met je nieuwe skills. Bey Bey stress. Bey Bey Burn-Out. …

UNIEK BIJ BURN-OUT ACADEMY
Ik adem en leef Polyvagaal Theorie. Hierdoor zijn al mijn cursussen of vormingen doorspekt van theoretische kennis, praktische handvaten, eigen ervaring én gelinkt aan bredere toepassingsgebieden (traumatherapie, celbiologie, quantumbiologie, dans en bewegingstherapie, ….. ) Je krijgt veel meer dan alleen maar de theorie uit het wetenschappelijk werk van Porges. De theorie gaat ECHT LEVEN en wordt meteen PRAKTISCH TOEPASBAAR.

Bekijk zeker de pagina Over Yvi of mijn Profiel op LinkedIn voor meer info over mijn kennis en vaardigheden en reviews zoals onderstaande:

“Dankbaar en verwondering. Dat zijn de twee gevoelens die blijven hangen na de twee dagen Polyvagaal theorie en praktijk. Dankbaar dat ik deze visie en tools nog meer kan verankeren in hoe ik kijk naar mijn reacties in het dagelijks leven, in hoe ik kijk naar anderen, naar mijn cliënten. Zo ontschuldigend, wat een verrijking! Verwondering, want hoe ingenieus zitten wij mensen toch in elkaar! Op deze wijze kom je helemaal los van ‘goed’ of ‘fout’. Voor mij is dit elementaire kennis voor iedereen, zeker voor hen die met mensen werken, in welke branche dan ook. Bovendien geeft het geweldige tools om concreet mee aan de slag te gaan. En Yvi, het is duidelijk dat lesgeven jouw talent is! Zo warm, toegankelijk, authentiek, menselijk en tegelijkertijd zo professioneel!”

“Omdat ik persoonlijk zulke geweldige resultaten behaalde met Polyvagaal Therapie, ging ik me verdiepen in de theorie van de polyvagaal theorie. In mijn zoektocht naar meer info kwam ik bij de opleiding van Yvi terecht. Zij brengt de hele theorie zo gestructureerd, met veel ruimte voor vragen, dat maakt de opleiding ook toegankelijk voor mensen zonder enige achtergrond. Yvi wist mij de ontbrekende puzzelstukjes aan te reiken en ik begrijp nu het grotere plaatje helemaal. Deze opleiding gaf me nog meer vertrouwen om mijn eigen cliënten verder te begeleiden in hun proces naar zelfregulatie.
Omdat Yvi de opleidingsdag heel organisch laat verlopen, voelt de theorie ook ineens heel belichaamd aan en dat is absoluut een meerwaarde voor deze mooie vorming.“