Beste dierbare van een burnouter of bijnieruitputtingspatiënt,
Als een dierbaar persoon in je onmiddellijke omgeving de diagnose burn-out of bijnieruitputting kreeg, is dit misschien één van de meest belangrijke brieven die je zal lezen. Zowel voor je dierbare als voor jezelf maar ook voor jullie relatie en in het bijzonder voor het herstelproces van die dierbare persoon. Of het nu gaat om je partner, je kind, je vriend of vriendin, je collega of je werknemer.
De belangrijkste factor in het herstelproces van deze miskende, onderkende en frustrerende aandoening is de steun en het begrip van de mensen in de naaste omgeving van de getroffen persoon. Zonder begrip en steun is de weg naar herstel zeer moeizaam en in veel gevallen zelfs onbestaand.
Vandaar deze brief waarin ik inzicht wil geven in de biologische en lichamelijke ravage waar de getroffen persoon dag in dag uit mee moet leven alsook wat hij of zij nodig heeft van jou om te kunnen herstellen.
Burn-out en bijnieruitputting zijn GEEN modeverschijnselen, wat eender wie ook mogen beweren. Het zit niet tussen de oren, het is geen luiheid en er wordt al zeker niet gedaan ‘alsof’. Als er al gedaan werd alsof, dan was het jarenlang doen alsof het allemaal wel lukte en goed ging. Tot het punt waarop het LICHAAM nu STOP zegt en het lichaam zelf je dierbare letterlijk verplicht te stoppen voordat hij of zij letterlijk dood zou vallen zonder waarschuwing.
Bijnieruitputting en burn-out worden verzoorzaakt door een onderliggende biochemische vermoeidheid die het resultaat is van jarenlange overbelasting van het zenuwstelsel. Hierdoor duwt het zenuwstelsel ons lichaam constant in de “vechten-of-vluchten” respons die biologisch enorm schadelijk is voor het lichaam. De bijnieren gaan namelijk cortisol produceren om het hoofd te bieden aan de bedreigende situatie. Deze reactie is bedoeld voor een korte interventie op gevaar. Cortisol is namelijk toxisch en omdat het betrokken is bij heel wat lichamelijke processen, haalt het het hele lichaam uit balans.
Je kan de aanmaak van de stresshormonen adrenaline en cortisol zien als een snelle boost van energie om aan een bedreiging of gevaar te ontsnappen. Zoals een impala die in het wild aan een luipaard moet ontsnappen. Deze stress-reactie is ontworpen om enkele minuten te duren. Daarna trilt en schudt de impale de opgebouwde energie in het zenuwstelsel terug uit en recupereert een hele tijd. Jouw dierbare is al jaren van dat luipaard aan het wegrennen – geen minuten – zonder enige ontlading, rustpauze of tijd om te herstellen van dit proces.
Cortisol stuurt in eerste instantie de balans van de stress-responsen aan maar regelt ook het immuunsysteem, ontstekingen (pijn), het gebruik van je hormonen, de bloedsuikerspiegel en vele andere homeostatische processen in het lichaam. De sterkte of de energielevering in de bijnieren bepaalt ook vaak het energieniveau van de persoon.
Wanneer we weten dat cortisol betrokken is bij heel wat lichaamsprocessen, is het niet moeilijk te begrijpen dat wanneer we de cortisol-reacties verstoren en voortdurend draaiende houden, er een complete lichamelijke ravage ontstaat en alle lichaamssystemen geleidelijk ontsporen.
Deze toestand neemt jaren tijd in beslag om te ontwikkelen. De eerste symptomen zijn vaak heel vaag en worden vaak symptomatisch behandeld en ‘verdoezeld’. Wanneer de oorzaak (de over-actieve stressrespons) niet aangepakt wordt en de toestand van stress blijft aanhouden, mondt dit na lange tijd uit in Burn-out of bijnieruitputting. Het hele metabolisme vertraagt nu (met opzet) uit overprikkeling en bescherming! Als je dit begint te merken, kan je er van op aan dat er al heel wat innerlijke (o.a.biologische) schade of ontregeling is in verschillende lichaamssystemen.
Vanbuitenuit ziet je dierbare er gewoon uit, maar binnenin is hij of zij compleet gesloopt! Met de beste wil van de wereld; ze KUNNEN NIET MEER vooruit. Met hun laatste restjes energie of wilskracht proberen ze zich nog een klein beetje staande te houden, tenmidden van de grote biologische puinhoop.
Als je er een beeld bij wil, hoe je geliefde zich voelt, kan je het vergelijken met deze foto van de ravage na het ineenstorten van de WTC torens in New York. Een laatste stuk ijzer dat zich nog staande probeert te houden in een ravage van puin in een donkere, dreigende, uizichtloze omgeving.
Als je je wil inleven in hoe je geliefde zich fysiek voelt kan ik je de inlevingsoefening van Dr. Andrew Neville aanbevelen:
Denk terug aan de laatste keer dat je een ‘bijna-verkeersongeval’ had; dat je net op een haar na een fietser miste, alles moest dichtgooien op een kruispunt, …… VOEL nu hoe dat voelde: het bloed dat naar je spieren POMPT, je hartslag die wild te keer gaat in je borstkas en in de rest van je lichaam, het zweet dat je uitbreekt, je ogen die zich verder open sperren, de misselijkheid en het gevoel van angst en paniek, de schok. Blijf deze sensaties in je lichaam voelen en voorstellen en voeg er nu de pijn, de verdoofdheid en de slopende vermoeidheid aan toe die je voelde de laatste keer dat je ernstig de griep had. Als je je dit kan voorstellen, kan je je ongeveer voorstellen hoe een persoon met bijnieruitputting of Burn-out zich 24u op 24u voelt, dag in dag uit, week na week.
En hoewel ‘Burn-out’ vooralsnog niet meetbaar is met een labo-test, is het meeste van de ontwikkelde lichamelijke ravage die gepaard gaat met Burn-Out en bijnieruitputting wel meetbaar: een verstoorde bloedsuikerspiegel, hypoglycemie, verstoorde leverfunctie, te weinig aanmaak van maagzuur, B12-tekort, darmdysbiose, vaak ook lekke darm en candida. Vanuit deze verstoorde spijsverteringsprocessen worden er ook steeds meer voedselintoleranties en allergiën opgebouwd. Een vicieuze cirkel waar hij of zij niet uitgeraakt met het advies ‘het zit tussen de oren’ of een tijdje rust alleen.
Niets is zo belastend voor de bijnieren als uitzichtloosheid, hopeloosheid, hulpeloosheid, onmacht en onbegrip. Niet begrepen worden of daar signalen van oppikken is genoeg om de innerlijke stress-respons hoog te houden of opnieuw op te starten.
Je geliefde vraagt van jou geen oplossingen. Wel een luisterend oor. Zonder oordelen, vraagtekens en oplossingen. Het feit dat datgene wat er momenteel gaande is of gevoeld wordt, uitgesproken mag worden, zijn plek in de realiteit mag hebben, is al voldoende om de stressrespons te laten dalen. Er hoeven geen antwoorden of weerwoorden te komen. Er kunnen natuurlijk heel open gesprekken op gang komen, als je geliefde dit aangeeft of er voor open staat. Het is niet echt moeilijk als je het zo bekijkt.
Wat je geliefde nodig heeft is een omgeving die rustgevend, voedend en ondersteunend is. Wanneer zijn of haar lichaam (ja, lichaam! en niet geest of hoofd) kan ervaren dat er veiligheid is, kan het zenuwstelsel tot rust komen en deze ervaring van veiligheid aan de hersenen en de organen doorgeven. Pas wanneer er veiligheid geconstateerd wordt op BIOLOGISCH niveau, door het zenuwstelsel en het lichaam zelf, zal de stressrespons afnemen. Dit is niet iets wat we (enkel) met ons hoofd kunnen bewerkstelligen. Er is helaas geen automatische ‘af’ knop voor de geactiveerde stress-responsen.
Mensen met bijnieruitputting en/of Burn-out kunnen hiervan herstellen maar het vraagt tijd, de juiste hulp en aanpassingen in levensstijl. Ze moeten hun activiteiten aanpassen aan hun lichamelijk staat en energieniveau van dat moment. Ze moeten geleidelijk aan terug opbouwen in intensiteit, frequentie en hoeveelheid van activiteit. Ze moeten hun neuro-hormonaal systeem tijd geven om zich aan te passen aan elke nieuwe situatie, stressor of belasting. Het zenuwstelsel is plastisch en kan geherprogrammeerd worden. Maar dit vraagt training. Het is jaren getraind geweest om in de stress-modus te functioneren en zal de nodige tijd nodig hebben om terug in de “rust-en-maak-contact” modus te gaan functioneren als standaard staat van zijn. De valkuil is het te snel weer willen oppikken van het “normale” of “oude” leven. Als dit gebeurt, fluit hun lichaam hen onherroepelijk terug. Het herstellingsritme wordt niet door hen zelf bepaald maar door het helende lichaam en het helende zenuwstelsel.
Familie en vrienden zijn heel belangrijk in het leven en het herstel van de bijnierpatiënten en/of Burn-outers. Er is niet één bepaalde stressor die terugval kan veroorzaken. Meestal gaat het om cumulatieve stress, verschillende dingen die tegelijk gebeuren. Je kan als familie, collega of kennis de stress voor je geliefde gemakkelijk verminderen. Maar je kan er net zo snel (onbedoeld) een heleboel aan bijdragen. Je zal wel begrijpen dat het eerste wenselijk is voor een vlot en degelijk herstel.
Het is van cruciaal belang dat je begrijpt wat de stressors zijn in het leven, lichaam of hoofd van je geliefde – hoe gek dat voor jou ook kan lijken. Het is belangrijk dat je blijft beseffen dat mensen met bijnieruitputting of Burn-Out een overgevoelige stress-radar ontwikkeld hebben en een verhoogde stress-respons hebben op dingen die andere mensen met gemak aankunnen. Je geliefde is geen faker en neemt geen misbruik van de situatie. Hij of zij wil niets liever dan zo snel mogelijk weer de ‘oude’ zijn en een actief, vervullend en productief leven leiden.
Er is helaas geen magische pil om te herstellen van Burn-Out of bijnieruitputting. Er is geen standaard behandeling die voor iedereen past. Elk geval is uniek door de uniekheid van de persoon, zijn of haar voorgeschiedenis, de duur en de aard van de stressor(s).
Wat we algemeen wel zien is dat er een aantal factoren zijn die bij iedereen bijdragen tot herstel. Dat zijn:
- Verminderen of elimineren van interne en vooral externe stress
- De mogelijkheid om te rusten
- Gezonde voeding, rekening houdend met de eigen (eventueel opgebouwde maar tijdelijke) voedselintoleranties, de lichamelijke ravage en de behoeften van de bijnierritmes.
- Een support-team
- Eventueel supplementen om het herstelproces te ondersteunen en de lichamelijke schade te helen, herstellen.
Hopelijk brengt deze brief enige duidelijkheid in wat je geliefde op dit moment doormaakt en nodig heeft voor zijn of haar herstel. Alsook op de manier waarin jij of je gezin hieraan kan bijdragen.
Yvi Van ham
Wil je na het lezen van deze brief meer weten over de lichamelijke ravage die Burn-Out of bijnieruitputting veroorzaakt? En waarom het zo moeilijk is om te herstellen?
Lees dan zeker mijn gratis ebook ” 7 Simpele gewoontes voor een leven met meer energie en vitaliteit na bijnieruitputting en Burn-out” . In dit ebook vertel ik je hoe je de verborgen lichamelijke ravage waar niet over gesproken wordt bij burn-out en bijnieruitputting mee moet aanpakken in de weg naar herstel.
Benieuwd welke diepere oorzaken je vooral moet aanpakken om het probleem bij de wortel aan te pakken? Zet je dan op de mailinglijst om mijn gratis ebook ‘Waarom blijf ik zo moe?’ te ontvangen wanneer het verschijnt. In dit ebook ga ik dieper in op deze materie alsook op de levensstijlveranderingen die bijdragen aan herstel. Dit is baanbrekende nieuwe wetenschappelijke informatie die ik met je deel.
Bronnen voor dit artikel:
Deze open brief is gebaseerd en geïnspireerd op de open brief van Dr. Andrew Neville N. D.
