CORTISOL

CORTISOL

WAT IS CORTISOL?
Cortisol is een hormoon. Het wordt grotendeels aangemaakt uit cholesterol in de bijnierschors. Ook de lever, je brein en je buikvet maken cortisol aan.

WAT DOET CORTISOL?
Cortisol heeft een heel groot werkingsgebied in je lichaam. Het beïnvloed vele processen. Het
– heeft een groot effect op de koolhydraathuishouding
– regelt de bloedsuikerspiegel,
– heeft een effect op de vetstofwisseling en de eiwitomzetting.
– werkt ontstekingsremmend
– werkt immunosuppressief.

Cortisol is ook het hormoon dat het ritme van dag (energie en alert) en nacht (slapen) mee regelt.

Het is echter het meest gekend als stresshormoon. Cortisol wordt geproduceerd wanneer je lichaam een extra energie-boost nodig heeft om LANGDURIG het hoofd te kunnen bieden aan een stressor. Voor kortstondige stress of een snelle reactie, produceert het lichaam eerst adrenaline.

De energie die je snel opbrandt bij de adrenalineopstoot, wordt via cortisol weer aangevuld. Cortisol zorgt er voor dat bepaalde eiwitten in de spieren afgebroken kunnen worden. Hierbij komen aminozuren vrij. Hiervan kan glucose gemaakt worden. Je lichaamscellen zetten deze glucose om in energie.

CORTISOLPRODUCTIE DOORHEEN DE DAG.
De productie van cortisol is niet gelijk op elk moment van de dag. De aanmaak van cortisol volgt een 24uurs-ritme, een eigen circadiaans ritme dat gestuurd wordt door de biologische klok. ’s Morgens is de aanmaak van cortisol het hoogste, waardoor ons lichaam het signaal krijgt om te ontwaken. Tegen de avond is de aanmaak op zijn laagste peil.

VERSTORING VAN DE CORTISOLPRODUCTIE
Een verstoring van of in het circadiaans ritme (je cortisolcurve) heeft grote gevolgen voor o.a.
– je hongergevoel,
– je vruchtbaarheid,
– je sexdrive,
– je energiepeil,
– je mentale gezondheid,
– je immuunsysteem, en nog zo veel meer.

Verstoringen van het circadiaanse ritme kunnen optreden door o.a. te weinig slaap, slaap op de verkeerde momenten (niet in lijn met je circadiaanse ritme), op de verkeerde momenten of te veel blootgesteld zijn aan kunstlicht, chronische stress, …….

Cortisol komt namelijk ook vrij bij elke vorm van stress, zowel bij fysieke als bij psychische stress. Daardoor is het ook wel gekend onder de naam ‘stress-hormoon”. Cortisol zorgt voor herstel in het evenwicht van je hormoonbalans.

Het leven in onze hectische maatschappij zorgt er voor dat ons cortisolpeil in eerste instantie constant hoog staat. Dit brengt allerlei gezondheidsproblemen mee. Na verloop van tijd geraakt de hele cortisolproductie en cortisolcurve ontregeld. Dit voelen we bij burn-out en bijnierontregeling (in de volksmond bijnieruitputting – maar deze term gebruik ik niet graag omdat je bijnieren niet werkelijk uitgeput zijn)

IS CORTISOL SLECHT?
Neen en ja. Cortisol is in sé niet slecht en is onontbeerlijk voor de goede werking van je lichaam. En…. in een stresssituatie helpt het je overleven.

Cortisol wordt als ‘slecht’ ervaren als er een te veel of te weinig is aan cortisol waardoor de lichaamsprocessen die hier van afhankelijk zijn, ontregeld raken. Dit zet de deuren open voor allerlei gezondheidsproblemen: uitputting, diabetes, spierzwakte, enz…

SYMPTOMEN VAN HOGE CORTISOL

• Hoge bloeddruk
• Hyperglycemie
• Verslechtering geheugen en concentratie (Brain fog)
• Moeilijkheden met slapen, slapeloosheid
• Verminderd libido
• Erectiestoornissen
• Gewichtstoename, overgewicht en obesitas
• Verzwakte imuunrespons
• Afbraak van spieren
• Aantasting hippocampus in de hersenen (regelt productie cortisol en de werking van het geheugen)
• Darmklachten

SYMPTOMEN VAN LAGE CORTISOL

• Vermoeidheid, uitputting
• Verslechtering geheugen en concentratie
• Moeilijkheden met slapen, slapeloosheid
• Hunker naar zoet en zout
• Verminderd libido
• Depressieve stemming
• Gewichtstoename
• Bot- en spierverlies
• Angst
• Prikkelbaarheid
• Verminderde weerstand tegen stress
• Lage bloeddruk

CORTISOL WEER IN BALANS BRENGEN
Om je cortisolproductie weer in balans te krijgen is het van cruciaal belang om je circadiaans ritme terug op orde te krijgen (ritme van dag en nacht) én om je stress neerwaarts te leren reguleren. Hoewel het grootste deel van je cortisol geproduceerd wordt in de bijnieren, zijn het niet de bijnieren die beslissen over de productie van cortisol. Zij zijn de uitvoerders en volgen bevelen op. De signalen voor (al dan niet) productie komen van je zenuwstelsel en je brein.

Wil je stress neerwaarts leren reguleren in samenwerking met je zenuwstelsel? Daar kunnen we je bij Burn-Out Academy mee helpen. Je kan hiervoor de online cursus START TO RELAX volgen.